Мікалай Мікалаевіч Крывальцэвіч
Беларускіскі археолаг, кандыдат гістарычных навук, старэйшы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.
Нарадзіўся 1 студзеня 1958, в. Сярэдзібар (цяпер Канстанцінаўка) Любанскі раён Мінская вобласць. У 1982 годзе скончыў гістарычны факультэт Мінскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута, у 1987 годзе — аспірантуру Акадэміі навук БССР. У 1991 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю ў Інстытуце археалогіі Акадэміі навук Украіны (Кіеў). Мікалай Крывальцэвіч з’яўляецца аўтарам каля 60 навуковых і навукова-папулярных публікацый, у тым ліку манаграфій. Аўтар публікацый па археалогіі Беларусі, кніг і артыкулаў пра вынікі даследавання пахаванняў у Курапатах. Браў удзел у міжнародных археалагічных праектах. Галоўным кірункам даследаванняў Крывальцэвіча з’яўляецца археалогія бронзавага веку. Сфера зацікаўленасцей: эпоха бронзы, гісторыя настаражытнейшага мастацтва і міфалогія. Удзельнічаў у раскопках на месцы масавага пахавання ахвяр савецкіх рэпрэсій у Курапатах: у 1988 годзе з’яўляўся навуковым экспертам і спецыялістам-археолагам эксгумацыі курапацкіх пахаванняў. Заснавальнік грамадскага гісторыка-асветніцкага таварыства памяці ахвяр камунізму і сталінскіх рэпрэсій “Мартыралог Беларусі”. З’яўляецца актыўным папулярызатарам археалагічнай навукі.
Важнейшыя навуковыя артыкулы:
- Исследования в центральной части Белорусского Полесья //Археологические открытия 1985 года. Москва. Наука. 1987. С. 455 – 456.
- Работы на левобережье Припяти // Археологические открытия 1986 года. Москва. Наука. 1988. С. 369 – 370.
- “Уточка” в верованиях неолитических племен Белоруссии // Древности Литвы и Белоруссии. Вильнюс, Мокслас, 1988. С. 18-22.
- Кераміка бронзавага веку паселішча Старыя Юрковічы-1 на р. Арэсе / М.М. Крывальцэвіч // Весці Акад. навук Беларускай ССР. Сер. грамадскіх навук. – 1988. – № 1. – С. 75–83.
- О припятском варианте среднеднепровской культуры // Проблемы історіі та археологіі давнього населення Украінська РСР. Тез. докл. 20 респ. конф. Киев, Навукова думка, 1989. С. 111.
- Позняк З.С., Кривальцевич Н.Н., Иов О.В. Отчет об археологических раскопках (эксгумации) захоронений в урочище Куропаты (Брод) Минского рай-она Боровлянского сельсовета // Русская мысль. № 3820.
- Специальное приложение. Париж. 1990. Бронзовый век центральной части Белорусского Полесья : автореф. дис. … канд. ист. наук : 07.00.06 / Н.Н. Кривальцевич ; Ин-т археологии АН УССР. – Киев, 1991. – 20 с.
- Культ каменных сякер на Беларусі // Старонкі гісторыі Беларусі. Мінск, Навука і тэхніка, 1992. С. 7-12.
- Самае найстаражытнае. Мастацкае аздабленьне на касьцяных вырабах эпохі каменя // Мастацтва, №5, 1993. С.68-71.
- Іоў А., Крывальцэвіч М., Кудрашоў В. Некаторыя вынікі археолага-тапаграфічных даследаванняў ва ўр. Курапаты // Час, помнікі, людзі. Памяці рэпрасаваных археолагаў. Тэз. дакл. Міжнародн. Канф. Мінск, 27-30 кастрычніка 1993 г. Мінск.,1993. С. 53-56.
- Археалогія і нумізматыка Беларусі: Энцыклапедыя. – Мінск,1993. – 702 c.Артыкулы: Азярное – С. 29-30; Бронзавы век (сумесна з М.М.Чарняўскім) – С. 96-97; Буразь – С. 105-106; Гарадоцка-здоўбіцкая культура. – С. 163; Стжыжоўская культура. – С. 593; Сякера (сумесна з Г.М.Сагановічам). – С. 598; Тшцінецкая культура. – С. 619-620; Шнуравой керамікі культура. – С. 658-659; Шнуравой керамікі Палесся культура. — С. 659; Энеаліт. – С. 665-666; Старыя Юрковічы. – С. 588.
- Пазняк З., Шмыгалёў Я., Крывальцэвіч М., Іоў А. Курапаты. Менск – Ню Ёрк, Беларускі Інстытут навукі й мастацтва,1993.
- Новыя помнікі бронзавага веку ў нізоўях Убарці // Весці Акадэміі Навук. Сер. Грамад. Навук. №1,1994. С.120-121.
- Керамика Припятского Полесья в ранний период бронзового века // Gyvenviečių ir keramikos raida baltų źemėse. Vilnius, Savastis, 1994. C.122-132.
- Кудряшов В.Е., Кривальцевич Н.Н. Озерное 1 – новый памятник кудлаевской культуры эпохи мезолита в Белорусском Полесье // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 5, 1994. Мінск, Інстытут гісторыі. С. 87-102.
- Кераміка эпохі бронзы з паселішча Бухліцкі Хутар-1 на Гарыні / М.М. Крывальцэвич // Гістарычна-археалагічны зборнік / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 1994. – № 5. – С. 113–129.
- Помнікі бронзавага веку ў нізоўях Убарці // Археалогія і старажытная гісторыя Магілёўшчыны і сумежных тэрыторый (Матэрыялы канферэнцыі 22 красавіка 1993 г.). Магілёў, Магілёўскі краязнаўчы музей,1994. С. 71-78.
- Пазняк З., Шмыгалёў Я., Крывальцэвіч М., Іоў А.В. Курапаты: Артыкулы, навуковая справаздача, фотаздымкі. Менск: «Тэхналогія», 1994. Помнікі тшцінецкага часу на поўдні Беларусі // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 6, 1995.Мінск, Інстытут гісторыі. С. 3-32.
- Археалагічныя даследванні ў басейне ракі Вольсы // Гістарычныя лёсы Верхняга Падняпроўя. Ч.1. Магілёў, Магілёўскі краязнаўчы музей, 1995. С.65-73.
- Рэц.: Sherratt A. What would a Bronze Age world system look like.— Journal of European Archaeology. 1993. Vol. 1.2. P.1-57 // Беларускі гістарычны агляд. Т.2, сш.1. 1995. С.95-100.
- Крывальцэвіч М.М., Бычкоў М.У. Прыбарскія курганныя могільнікі эпохі бронзы // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 9, 1996. Мінск, Інстытут гісторыі. С. 61-76.
- Grave of the Middle Dnipier Culture from Prorva Site 1 (Gomel Region, Bialorus) // Baltic–Pontic Studies. – 1996. – Vol. 4 : Eastern Exodus of the Globular Amphora Рeople : 2950–2350 BC. – P. 98–102.
- Гісторыя Беларусі. Праграма для ўсіх спецыяльнасцяў тэатральнага, мастацкага і факультэта дызайну. Мінск, Беларуская Акадэмія Мастацтваў, 1996.
- Рэц.: Kadrov Slawomir. Gospodarka i społeczenstwo. Wczesny okres epoki brazų w Małopolsce. Kraków,1995. 167 s. // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 9, 1996. Мінск, Інстытут гісторыі. С. 153-156.
- Касцяныя и рагавыя вырабы каменнага веку з возера Вячэра / М.М. Крывальцэвіч // З глыбі вякоў : наш край : гiсторыка- культуралагiчны зборнiк / рэд. А.В. Краўцэвіч. – Мінск, 1996. – Вып. 1. – С. 147–168.
- Ветры гісторыі над Любаншчынай (С.21-27). У час першых княжэнняў (С.30-32). Баронячы волю і годнасць (С.38-42). Царкоўны звон над краем (С. 66-69) // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Любанскага раёна .– Мінск, 1996.
- Z badań nad kultura trzciniecka na Polesiu Białoruskim w dorzeczu Prypeci // Folia Praehistorica Posnaniensia. T. VIII. 1997. S.69-97.
- Каменны і бронзавы вякі. Жалезны век. Археалагічныя помнікі ІХ – ХІІІ ст. // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Акцябрскага раёна .– Мінск, 1997. – С. 26-32.
- Рэц.: Nomadism and pastoralism in the circle of Baltic-Pontic early arrarian cultures: 5000-1650 BC.—Baltic-Pontic Studies, vol.2, 1994. Poznan. 245 s. // Гістарычна-археалагічны зборнік, №13, 1998. Мінск, Інстытут гісторыі. С. 184-187.
- Старажытнасці эпохі бронзы на Бабруйшчыне // Старажытнасці Бабруйшчыны, Бабруйск, Бабруйскі краязнаўчы музей, 1998. С. 58-62. Курапаты як помнік гісторыі і аб’ект палітыкі // Палітычныя рэпрэсіі на Беларусі ў ХХ стагоддзі. Матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі. Мінск, 27-28 лютага 1998). Мінск, 1998. С. 247-253.
- Ідэнтыфікацыя паўднёвабеларускага “Тшцінца” / М. Крывальцэвич //“Trzciniec” – system kulturowy czy interkulturowy process? / red. A. Kośko, J. Czebreszuk. – Poznań, 1998. – S..17-31
- Да праблемы ўзнікнення “Тшцінца” на поўдні Беларусі / М. Крывальцэвич // “Trzciniec” – system kulturowy czy interkulturowy process? / red. A. Kośko, J. Czebreszuk. – Poznań, 1998. – S. 345–353.
- The Problems of Identification of “Trzcinec” in Prypets Basin // Baltic-Pontic Studies. – 1998. – Vol. 6. : The Trczinec Area of the Early Bronze Age Civilazation : 1950–1200 BC. – P. 103–114.
- Археалёгія і палітыка // Шуфляда : часопіс найноўшай гісторыі. – 1999. – № 1. – С. 33–55.
- Рэферат: Археалогія Беларусі: У 4 т. Т.1. Каменны і бронзавы вякі. Мінск, Беларуская навука, 1997. – 424 с. // Беларусістыка. Рэфератыўны зборнік . № 30. Гуманітарныя і сацыяльныя навукі. Мінск, 1999. С.160-161
- Іоў А.В., Крывальцэвіч М.М. Новыя паселішчы неалітычнага перыяду і эпохі бронзы ў нізоўях ракі Стыр // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 14, 1999. С.54-60.
- Матэрыялы неаліту і бронзавага веку з Беларусі ў фондах Варшаўскага археалагічнага музея // Гістарычна-археалагічны зборнік / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 1999. – № 14. – С. 68–82.
- Уладзіміру Фёдаравічу Ісаенку – 70 год // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 14, 1999. С. 179-180.
- Старажытнасці каменнага і бронзавага вякоў на тэрыторыі Глускага раёна // Глуская зямля: дыялог з гісторыяй. Мазыр. 1999. С. 23 – 31.
- Radiocarbon Dating of the Middle Dnieper Culture from Belarus / M. Kryvaltsevich, N. Kovalukch // Baltic-Pontic Studies. – 1999. –Vol. 7. : The Foundations of Radiocarbon Chronology of Cultures between the Vistula and Dnipier : 3150–1850 BC. – P. 151–162.
- Kryvaltsevich M., Kalechyts A. Some «A-horizon» components of the Early Corded Ware Culture in Western Belarus // Lietuvos Archeologija. № 19: 2000, 167-174.
- Крывальцэвіч М.М. Каменны і бронзавы век // Тураўшчына: мінулае, сучаснасць, будучыня. Вып.1. Тураў-Мінск, 2000, 39-40.
- Крывальцэвіч М.М. Старажытнейшыя пахавальныя звычаі на Рагачоўшчыне // Старажытнасці Рагачоўшчыны. Матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі. Мінск-Рагачоў. 2000. С. 27 – 34.
- Крывальцэвіч М. Агляд: Jones, Siân. The Archaeology of Ethnicity. Constructing Identities in the Past and Present. Routledge, London and New York, 1997. 180 // Беларускі гістарычны агляд. Том.7, сшытак 1, чэрвень 2000. С. 236-246.
- Крывальцэвіч М. Рагачоўскі мікрарэгіён – унікальны археалагічны комплекс // Каштоўнасці мінуўшчыны – 4: Помнікі археалогіі: праблемы аховы і вывучэння: Матэрыялы канферэнцыі. Мінск, 23 лістапада 2000 г. – Мінск, Лекцыя, 2001. С. 84-88.
- Cупольнасці Беларускага Палесся і лесестэпаў-стэпаў у эпоху бронзы : праблемы культурных сувязяў // Od neolityzacji do początków epoki brązu : przemiany kulturowe w międzyrzeczu Odry i Dniepru między VI i II tys. przed Chr. / red. J. Czebreszuk, M. Kryvaltsevič, P. Makarowicz. – Poznań, 2001. – T. 2. – S. 315–326.
- “Шнуравы гарызонт” на Беларусі : праблемы ідэнтыфікацыі і генезіса // Od neolityzacji do początków epoki brązy. Przemiany kulturowe w międzyrzeczu Odry i Dniepru między VI i II tys. przed Chr. Archaeologia Bimaris. / red. J. Czebreszuk, M. Kryvaltsevič, P. Makarowicz . – Poznań, 2001. – T. 2. – S. 259–275.
- Крывальцэвіч М.М., Лебедзь В.А. Бронзавая сякера з сярэдзіннымі крылкамі з Пінска // Матэрыялы па археалогіі Беларусі (Да 70-годдзя з дня нараджэння П.Ф.Лысенкі). — № 3. Мінск, 2001. С. 246 – 250.
- Czebreszuk J., Kryvalcevič N. The North-Eastern Limit of the Impact of Bell Beakers Idea // Abstracts Book: The Northeast Frontier of Bell Beakers. 26-29 May 2002, Poznan, Poland. Poznan, 2002. P. 6-7 (0,1 а.а.)
- Симакова Г.И., Кривальцэвич Н.Н. Палеогеография древних поселений Белорусского Поднепровья // Материалы Третьего Всероссийского совещания по изучению четвертичного периода. 2-8 сентября 2002 г. Смоленск. Т.2. Смоленск, 2002. С.65-66.
- Адкрыццё Курапатаў // Курапаты. Мінск, 2002.
- Czebreszuk J., Krywaltsewitsch M. Der Dolch aus Mesha, Nördliches Weissrussland: Glockenbechereinflüsse in Osteuropa. – Archäologisches Korrespondenzblatt. Heft 1, No 33, 2003.Mainz. Verlag Des Römisch-Germanischen Zentralmuseums. S. 51-56.
- Czebreszuk J., Kryvaltsevich M. The North-Eastern Border of Influence of Bell Beakers Idea // The Northeast Frontier of Bell Beakers: Proceedings of the symposium held at the Adam Mickiewicz University, Poznan (Poland), May 26-29 2002 (edited by Janusz Czebreszuk and Marzena Szmyt). BAR International Series 1155. Oxford, 2003. P.107-116.
- Кераміка “шнуравога” і “тшцінецкага” гарызонтаў паселішча Камень–2 (Заходнее Палессе) / М. Крывальцэвіч, У. Ісаенка, С. Майсеня // Гістарычна-археалагічны зборнік / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 2003. – № 18. – С. 69–91.
- Даследаванне помнікаў неаліту і эпохі бронзы на Палессі // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 18, 2003. С.259-260.
- Рэцэнзія: Archäologisches Wörterbuch: Deutsch – Russisch – Ukrainisch – Weißrussisch — Englisch / Renate Rolle; Petro Toločko in Zusammenarbeit mit Nadežda Gavriljuk und Nina Schlieper-Andraschko. — Hamburg: Lit, 1998 // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 18, 2003. С. 292-293.
- Агляд: Навуковая канферэнцыя «Чалавек і акаляючае навакольнае асяроддзе ў эпоху бронзы і эпоху ранняга жалеза ў паўднёва-усходніх раёнах Прыбалтыкі, у аспекце міждысцыплінарных даследаванняў і праблематыкі аховы помнікаў». Ольштын (Польшча), 4-6 кастрычніка 2000 г. // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 18, 2003. С. 294-295.
- Крывальцэвіч М., Варатнікова А. Архетыпы гравіраваных выяў і арнаментальнага аздаблення на касцяных вырабах каменнага веку // Спадчына, 2003, № 6 (154). С.5-8.
- К проблеме культурного взаимодействия населения культуры со шнуровой керамикой Верхнего Поднепровья и Восточной Прибалтики / Н.Н. Кривальцевич // Древности Подвинья : исторический аспект : по материалам круглого стола, посвященного памяти А.М. Микляева, Санкт-Петербург, 6–8 октября 2003 г. / редкол.: Т.В. Вилинбахов [и др.]. – СПб., 2003. – С. 112–118.
- Kryval’cevič M., Simakova G. Mikroregion jeziora Večera (Białoruskie Przedpolesie): główne etapy adaptacji i wykorzystania w epoce brązu na podstawie danych archeologicznych i palinologicznych // Pruthenia Antiqua. Vol. I. Olsztyn, 2004. S.91-101.
- Курган сярэднедняпроўскай культуры на возеры Камарын каля Рагачова / М.М. Крывальцэвич // Гістарычна-археалагічны зборнік / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 2004. – № 19. – С. 34–57.
- Кривальцевич Н.Н., Симакова Г.И. Микрорегион озера Вечера (Предполесье Беларуси): основные этапы освоения и использования (по археологическим и пыльцевым данным) // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 19, 2004. С. 34-57.
- Новыя даныя па храналогіі сярэднедняпроўскай культуры // Славянский мир Полесья в древности и средневековье. Материалы международной научной конференции. 19-20 октября 2004 г. Гомель, 2004. С.98-102.
- Гаспадарчая дзейнасць насельніцтва сярэднедняпроўскай культуры (мікрарэгіянальны аспект) // Nomadyzm a pastoralizm w międzyrzeczu Wisły I Dniepru (neolit, eneolit, epoka brązu). A.Kośko, M.Szmyt (red.). Poznań, 2004. S. 145-163.
- Беларускае Палессе ў перыяд пераходу ад неаліту да эпохі бронзы : праблемы і перспектывы археалагічнага вывучэння / М.М. Крывальцэвич // Wspólnota dziedzictwa kulturowego ziem Białorusi i Polski / red. A. Kośko. – Warszawa, 2004. – S. 137–162.
- Бронзавы век // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18. Кн. 2: Рэспубліка Беларусь. Мінск, 2004. С. 145-146.
- Крывальцэвіч М., Кошман В. Раскопкі дрыгавіцкага кургана каля вёскі Бацэвічы Клічаўскага раёна // Беларускі гістарычны часопіс, 2005, № 1 (66). С.31, 32, 33-36.
- Першыя земляробы Палесся // Тураўшчына. Мінулае, сучаснасць, будучыня. Выпуск. 4. Тураў-Мінск. 2005. С. 108-111.
- Вынікі палявых археалагічных даследаванняў за 2004 год // Беларускі гістарычны часопіс. № 5. 2005. С. 73-74.
- Население Беларуси в бронзовом веке (На пороге новой эпохи). Культуры шнуровой керамики. Формирование и развитие сообществ раннего бронзового века. Археологические культуры на территории Западного Полесья, Белорусского Понеманья. Сообщества среднего и позднего периодов бронзового века // http://www.belarus.by/ru/belarus/history/1/2/
- Перспектывы развіцця эксперыментальнай археалогіі ў Беларусі // Беларускі гістарычны часопіс, № 8, 2005. С. 16-22.
- Многоваликовая керамика на территории Беларуси // На пошану Софіï Станіславівни Березанськоï. Збірка наукових праць. Киïв: Шлях, 2005. С.149-156.
- Крывальцэвіч М., Лакіза В., Макаровіч П. Элементы культуры звонападобных кубкаў і “заходняга Тшцінца” ў структурах тшцінецкага культурнага кола тэрыторыі Беларусі // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 20. Мінск, 2005. С. 27 – 39.
- Langer J., Pietrzak S., Adamska M., Krywalcewicz M., Zajkowski E. Badania fizikochemiczne pozostalosci organicznych z epoki brazu z terenu Bialorusi // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 20. Мінск, 2005. С. 45 — 53.
- Адкрыццё новых археалагічных помнікаў неаліту і эпохі бронзы на Лоеўшчыне // Гісторыя Лоеўскай зямлі. Факты. Каментарыі : матэрыялы міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі, прысвечанай 500-годдзю ўтварэння г.п. Лоеў, Лоеў, 20 кастрычніка 2005 г. / Гомельскі дзярж. ун-т імя Ф. Скарыны ; рэдкал.: С.А. Чаропка (адк. рэд.) [і інш.]. – Гомель, 2006. – С. 5–7.
- The Structures with Traditions of Corded Ware Culture on the Territory of Southern Belarus: the Results and New Aspects of the Research // European Association of Archaeologists. 12th Annual Meeting. Cracow, Poland. 19 – 24 September 2006. Abstracts Book. Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences. Kraków, 2006. P. 313.
- Новыя знаходкі металічных сякер эпохі бронзы // Археалагічны зборнік. Вып. 1/ Нац. Музей гісторыі і культуры Беларусі; уклад. М.А.Плавінскі, В.М.Сідаровіч. – Мінск: Юніпак, 2006. С. 11 – 17.
- Страліцкія “лунулы” // Археалагічны зборнік. Вып. 1/ Нац. Музей гісторыі і культуры Беларусі; уклад. М.А.Плавінскі, В.М.Сідаровіч. – Мінск: Юніпак, 2006. С. 22 – 34.
- “Мокрая археалогія” каменнага, бронзавага і ранняга жалезнага вякоў // Археалагічны зборнік. Вып. 1/ Нац. Музей гісторыі і культуры Беларусі; уклад. М.А.Плавінскі, В.М.Сідаровіч. – Мінск: Юніпак, 2006. С. 105 – 107.
- Праблемы перыядызацыі і храналогіі эпохі бронзы на тэрыторыі Паўднёвай Беларусі / М.М. Крывальцэвіч // Гістарычна-археалагічны зборнік / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 2006. – № 22. – С. 39–52.
- Інтэрпрэтацыя археалагічнай спадчыны і палітычная канфліктнасць // Интепретация культурного наследия и развитие туризма в Беларуси: Сборник научных статей /сост. С.В.Артюшевская. – Вильнюс: ЕГУ, 2006. – 112 с. С. 18 – 24.
- На 12 кангрэсе Асацыяцыі еўрапейскіх археолагаў (Кракаў, 19 – 24 верасня 2006 г.) // Гістарычна-археалагічны зборнік. № 22. 2006.
- З даследаванняў “Тшцінца” ў Заходнім Палессі Беларусі / М.М. Крывальцэвіч, А.Г. Калечыц // Zmierzch kompleksu trzcinecko-komarowskiego. Kształtowanie się nowej rzeczywistości kulturowej w środkowej I młodszej epoce brązu / In-t Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie ; рod. red. H. Taras. – Lublin, 2006. – S. 202–207.
- З даследаванняў позняга перыяду эпохі бронзы на поўдні Беларусі / М.М. Крывальцэвіч // Zmierzch kompleksu trzcinecko-komarowskiego. Kształtowanie się nowej rzeczywistości kulturowej w środkowej I młodszej epoce brązu / In-t Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie ; рod. red. H. Taras. – Lublin, 2006. – S. 123 – 131.
- Kryvaltsevich M., Simakova G., Razlutskaya A. The Emergence of Early Agriculture and Stock Raising on the Territory of Belarus: Several Issues and Research Aspects // Eurasian Perspectives on Environmental Archaeology. Annual Conference of the Association for Environmental Archaeology (AEA). September 12-15, 2007, Poznan, Poland. Poznan. 2007. P. 89 – 92.
- Кривальцевич Н.Н., Бахарев В.А. Палеоэкологический мониторинг последствий активной эксплуатации человеком зооты наземных и околоводных экосистем // Экологические проблемы западного региона Беларуси. Сборник научных статей под общей редакцией профессора Е.П.Кремлева. Гродно. Гродненский государственный университет. 2007. С. 187 – 191.
- Украінскія піраміды // Наша ніва, № 9 (511), 16 сакавіка 2007.
- Басьнійскія піраміды // Наша ніва, № 20 (522), 1 чэрвеня 2007.
- Пошукі Адольфа Янушкевіча // Наша ніва, № 24 (526), 29 чэрвеня 2007.
- Расстраляная археалёгія // Наша ніва, № 30, 16 жніўня 2007.
- Некралог па В.Абухоўскаму // Наша ніва, кастрычнік 2007.
- The Early Metal on the Territory of Belarus: Periods, Ways of Supply, Cultural and Social Implications” //http://www.iianthropology.org/eaazadar2007.html
- Адкрыццё новых помнікаў ІІІ – ІІ тысячагоддзяў да н.э. ва Усходнім Палессі // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 23, 2007. С. 198 – 200.
- Кривальцевич Н.Н., Разлуцкая А.А., Бахарев В.А. Некоторые результаты археозоологических исследований на неолитическом поселении Кузьмичи 1 (Предполесье Беларуси) // Человек, адаптация, культура. Москва, 2008. Издательство РАН. С. 147 – 161.
- Гравіраваныя выявы і арнаментальнае аздабленне на касцяных вырабах з возера Вячэра / М. Крывальцэвіч // Na pograniczu światów : studia z pradziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko w 60 rocznicę urodzin / red. J. Bednarczyk [i inn.]. – Poznań, 2008. – S. 265–276.
- Перыядызацыя і храналогія эпохі бронзы на тэрыторыі Паўднёвай Беларусі: праблемы, вынікі і перспектывы // Opera ex aere. Studia z epoki brązu I wczesnej epoki żelaza dedykowane profesorowi Janowi Dąbrowskiemu przez przyjaciół, uczniów z jkazji siedemdziesięolecia urodzin / Redakcja Małgorzata Mogielnicka-Urban / Instytut Archeologii i Etnjlogii Polskiej Akademii Nauk. Warszawa. 2008. S. 43–54.
- Першабытнае грамадства. С. 20–21. Карта: На пераломе эпох: ад позняга неаліту да пачатковага перыяду бронзавага веку. С. 28–29. Карта: Супольнасці ранняга і позняга перыядаў эпохі бронзы. С. 30–31 // Вялікі гістарычны атлас Беларусі ў 3-х тамах. Вялікі гістарычны атлас Беларусі. Т.1. Мінск: Белкартаграфія, 2009.
- Некаторыя вынікі палявых археалагічных даследаванняў на тэрыторыі Усходняга Палесся і Цэнтральнай Беларусі ў 2007 г. // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. Археалагічныя даследаванні на Беларусі ў 2007 годзе. – Мінск : ДНУ “Інстытут гісторыі НАН Беларусі”, 2009. – Вып. 17. – 282 с. – С. 137 – 142.
- Археалогія Беларусі: энцыклапедыя. У 2 т. А – К /рэдкал.: Т.У.Бялова (гал. рэд) і і інш. – Мінск: Беларус. Энцыкл. Імя П.Броўкі, 2009. – 496 с. Артыкулы: Абакумы (сумесна з А.А.Макушнікавым) С.10 – 11; Азярное. С. 24 – 25; Археалогія. С. 48 – 50; “Археологиа бімарис” (“Archaeologia bimaris”). C. 54; Арцёменка І.І. (сумесна з Г.В.Штыхавым) С. 55 – 56; “Балтик – понтик стадис» («Baltic-Pontic Studies”). С. 84 – 85; Бацэвічы. С. 92; Бронзавы век. С. 117 – 121; Гарадоцка – здоўбіцкая культура. С. 230 – 321; Камарын (сумесна з І.М.Язэпенкам, А.А.Разлуцкай). С. 400 – 403; Кузьмічы. С. 479 – 481.
- The Territory of Belarus in the System of Communication Routes of 3000 – Early 2000 BC / М. Kryvaltsevich // Baltic-Pontic Studies. – Poznań, 2009. – Vol. 14 : Routes between the Seas : Baltic-Bug-Boh-Pont from the 3rd to the middle of the 1st millenium BC. – P. 439–461.
- Сацыяльная структура супольнасьцяў 3–2 тысячагодзьдзяў да н.э. на тэрыторыі Беларусі. Праблемы і пэрспэктывы рэканструкцыі // Сонца тваё не закоціцца, і месяц твой не схаваецца. Зборнік артыкулаў па беларусістыцы і багаслоўі ў гонар 80-годзьдзя з дня нараджэньня і 50-годзьдзя сьвятарства айца Аляксандра Надсана. Пад рэдакцыяй Ірыны Дубянецкай, Арнольда Макміліна, Генадзя Сагановіча. Менск, Тэхналогія, 2009. С. 137-147.
- Проблемы и перспективы музеефикации археологического наследия в Беларуси // Исторические экспозиции ригиональных музеев в постсоциалистический период. – Отв. Ред. И.В.Чувилова. – СПб.: Алетейя, 2009.
- Даследчык палескіх старажытнасцей (да 80-годдзя з дня нараджэння У.Ф.Ісаенкі) // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. Вып. 18. Даследаванні каменнага і бронзавага вякоў. Да юбілеяў У.Ф.Ісаенкі і М.М.Чарняўскага. Мінск, Беларуская навука. 2010. С. 6 – 11.
- Крывальцэвіч, М.М. Старыя Юрковічы-1 – культурна-храналагічныя аспекты “шнуравога” комплексу / М.М. Крывальцэвіч // Матэрыялы па археалогіі Беларусі / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 2010. – Вып. 18. – С. 219–242.
- In memoriam. Уладзімір Ісаенка (15.12.1928–30.06.2010) // Беларускі гістарычны агляд. Том 17. Сшыткі 1–2 (32–33) Снежань 2010. С. 441–450.
- Верхнее Поднепровье в системе коммуникационных путей ІІІ – начала ІІ тыс. до н.э. // Романовские чтения – 7: Сборник статей Международной научной конференции / под общ. Редакцией А.А.Воробьева. – Могилев: УО «МГУ им. А.А.Кулешова», 2011. – С. 31–33.
- Археалогія Беларусі: энцыклапедыя. У 2 т. Т.2. Л–Я / рэдкал.: Т.У.Бялова (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Беларус. Энцыкл.імя П.Броўкі, 2011. – 464 с.Артыкулы: Лейкападобных кубкаў культура. С. 11; Ліпляны (сумесна з В.С.Вяргей). С. 17-18; Любань. С. 35; Мохаў (сумесна з А.А.Егарэйчанкам, А.А.Макушнікавым). С. 98–101; Метады прыродазнаўчых навук у археалогіі. С. 70–71; Мяцявічы. С. 113–114; Паверхневыя зборы. С. 150; Пальштаб. С. 168; Проба. С. 223; Прорва (сумесна з І.М.Язэпенкам). С. 223–225; Прыбар. С. 229–230; Сосніцкая культура. С. 310; Старыя Юрковічы. С. 319–320; Статыстычныя метады ў археалогіі. С. 320; Стшыжоўская культура. С. 330–331; Сякера (сумесна з М.А.Плавінскім). С.337–338; Сярэднедняпроўская культура. С.340–342; Торцін. С.349; Трох вякоў сістэма. С.352–353; Тшцінецкае культурнае кола. С. 358–360; Узляжжа. С. 365; Флатацыя. С. 376; Шматвалікавай керамікі культура. С.425–426; Шнуравой керамікі культура. С. 427–429; Эксперыментальная археалогія. С. 436–437; Энеаліт. С. 438; Этнаархеалогія. С. 440.
- Пахаванні сярэдзіны ІІІ – пачатку ІІ тысячагоддзяў да н.э. на тэрыторыі Верхняга Падняпроўя: некаторыя вынікі структурных даследаванняў/ М.Крывальцэвіч // Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e. / Pod redakcją Hanny Kowalewskiej-Marszałek i Piotra Włodarczaka. – Kraków, Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 2011. – S. 293–308. – 1,7 др.а.
- Новыя вынікі даследавання позняга неаліту – пачатку эпохі бронзы ў Заходнім Палессі // Na rubieży kultur: Badania nad okresem neolitu i wczesną epoką brązu / pod red. U. Stankiewicz i A.Wawrusiewicza. – Białystok: Instytucja kultury woj. Podlaskiego, 2011. – S. 207–217.
- Kośko A., Libera J., Kłoczko W., Krywalcewicz M. Atlas insygniów litycznych. Koncepcja projektu ewidencji kamiennych i krzemiennych przedmiotów prestiźowch na obszarze Bałtycko-Pontyjskiego międzymorza // Na rubieźy kultur. Badania nad okresem neolitu i wczesną epoką brązu. – Pod redakcją Urszuli Stakiewicz i Adama Wawrusiewicza. – MPB Instytucja kutury województwa Podlaskiego. Białystok, 2011. S. 393–399.
- Особенности культурного развития сообществ южной Беларуси в ІІІ – ІІ тыс. до н.э. // Основные итоги археологических исследований на территории Беларуси в 2006–2010 годах. – Минск, 2011. – С. 43–53.
- Территория Беларуси в системе коммуникационных путей: ІІІ – начала ІІ тысячелетий до н.э. / Н. Кривальцевич // Archaeologia Bimaris. Dyskusje / Wydawnictwo Poznańskie. – Poznań, 2011. – Т. 4: Między Bałtykiem a Morzem Czarnym. Szlaki międzymorza IV – I tys. Przed Chr. / Pod red. M. Ignaczaka, A. Kośko, M. Szmyt. – С. 421–440.
- Kryvaltsevich M., Kryvaltsevich R. Mnemonische Objekte in der Begrabungspraktika im III. – Anfang des II. Jhtsd. v. Chr. In Südostbelarus // Miejsca pamięci. Pradzieje, średniowiecze i współczesność. – Biskupin 04 – 06. 07. 2012. – Streszczenia. – Red. Piotrowski W., Gediga B., Grossman A. – Muzeum Archeologiczne w Biskupinie. Biskupin, 2012. S. 69–74.
- Некаторыя археалагічныя адкрыцці 2010 года ў Гомельскім Палессі // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. – Вып. 23. – Мн., 2012. С. 226–229.
- Czebreszuk, J. Miedziana siekiera z miejscowości Azierszczyna, rejon Rieczyca, obwód Homel, na Białorusi. Z badań nad początkami metalurgii nad górnym Dnieprem / J. Czebreszuk, М. Kryvalcevič // Fontes Archaeologici Posnanienses. – 2012. – Vol. 48. – S. 221–236.
- Бронзовый прорезной наконечник копья из Брестского Побужья / Н.Н. Кривальцевич // Донецький археологічний збірник. – 2012. – №16. – С. 152–157.
- Новыя знаходкі металічных сякер бронзавага веку на Гомельскім Палессі / М.М. Крывальцэвіч // Археологические исследования в Еврорегионе “Днепр” в 2012 году: международный сборник научных статей. – Гомель: ГГУ им. Ф.Скорины, 2013. – С. 38 – 45.
- Драўляныя збудаванні ў пахавальных комплексах сярэднедняпроўскай культуры / М. Крывальцэвіч // Супольнасці каменнага і бронзавага вякоў міжрэчча Віслы і Дняпра. Міжнародная навуковая канферэнцыя, прысвечаная 75-годдзю Міхала Чарняўскага: Тэзісы дакладаў, Мінск, 5–7 сакавіка. 2013 г. / Тэхналогія. – Мінск, 2013. – С. 42.
- Кераміка бабінскага тыпу ва Ўсходнім Палессі / М. Крывальцэвіч // “Obszar zlewni Bałtyku jako strefa recepcji tradycji Pontyjskich kultur “wczesnobrązowych”: III – 1 połowa II tys. BC: Streszczenia referatów, Poznan – Obrzycko, 1 – 5 paźdiernika 2013 r. / Instytut Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Posnaniu, Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych Polskiej Akademii Nauk – Obrzycko, 2013. – S. 33 – 34.
Бібліяграфія:
- Квіткевіч, С. Позірк у мінулае праз газавую трубу/ С. Квіткевіч // Голас Любаншчыны. – 2004. – 25 жн.
- Крывальцэвіч Мікалай Мікалаевіч//Археологія Беларусі:энцыклапедыя:у 2т. Т.1.—Мн.,2009.—С.471.
- Крывальцэвіч Мікалай Мікалаевіч//Археологія і нумізматыка Беларусі:энцыклапедыя.—Мн.,1993.—С.344.
- Крывальцэвіч Мікалай Мікалаевіч// Энцыклапедыя гісторыі Беларусі:у 6т. Т.4.—Мн.,1997.—С.268.
- Талочка,М. Бронзавы век Міколы Крывальцэвіча/М.Талочка//Мы—беларусы.—Мн.,2003.—С.208.
- Уласная інфармацыя – аўтабіяграфія М.М. Крывальцэвіча