Мікалай Мікалаевіч Крывальцэвіч

Беларускіскі археолаг, кандыдат гістарычных навук, старэйшы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

Нарадзіўся 1 студзеня 1958, в. Сярэдзібар (цяпер Канстанцінаўка) Любанскі раён Мінская вобласць.  У 1982 годзе скончыў гістарычны факультэт Мінскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута, у 1987 годзе — аспірантуру Акадэміі навук БССР. У 1991 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю ў Інстытуце археалогіі Акадэміі навук Украіны (Кіеў). Мікалай Крывальцэвіч з’яўляецца аўтарам каля 60 навуковых і навукова-папулярных публікацый, у тым ліку манаграфій. Аўтар публікацый па археалогіі Беларусі, кніг і артыкулаў пра вынікі даследавання пахаванняў у Курапатах. Браў удзел у міжнародных археалагічных праектах. Галоўным кірункам даследаванняў Крывальцэвіча з’яўляецца археалогія бронзавага веку. Сфера зацікаўленасцей: эпоха бронзы, гісторыя настаражытнейшага мастацтва і міфалогія. Удзельнічаў у раскопках на месцы масавага пахавання ахвяр савецкіх рэпрэсій у Курапатах: у 1988 годзе з’яўляўся навуковым экспертам і спецыялістам-археолагам эксгумацыі курапацкіх пахаванняў. Заснавальнік грамадскага гісторыка-асветніцкага таварыства памяці ахвяр камунізму і сталінскіх рэпрэсій “Мартыралог Беларусі”. З’яўляецца актыўным папулярызатарам археалагічнай навукі.

Важнейшыя навуковыя артыкулы:

  1. Исследования в центральной части Белорусского Полесья //Археологические открытия 1985 года. Москва. Наука. 1987. С. 455 – 456.
  2. Работы на левобережье Припяти // Археологические открытия 1986 года. Москва. Наука. 1988. С. 369 – 370.
  3. “Уточка” в верованиях неолитических племен Белоруссии // Древности Литвы и Белоруссии. Вильнюс, Мокслас, 1988. С. 18-22.
  4. Кераміка бронзавага веку паселішча Старыя Юрковічы-1 на р. Арэсе / М.М. Крывальцэвіч // Весці Акад. навук Беларускай ССР. Сер. грамадскіх навук. – 1988. – № 1. – С. 75–83.
  5. О припятском варианте среднеднепровской культуры // Проблемы історіі та археологіі давнього населення Украінська РСР. Тез. докл. 20 респ. конф. Киев, Навукова думка, 1989. С. 111.
  6. Позняк З.С., Кривальцевич Н.Н., Иов О.В. Отчет об археологических раскопках (эксгумации) захоронений в урочище Куропаты (Брод) Минского рай-она Боровлянского сельсовета // Русская мысль. № 3820.
  7. Специальное приложение. Париж. 1990. Бронзовый век центральной части Белорусского Полесья : автореф. дис. … канд. ист. наук : 07.00.06 / Н.Н. Кривальцевич ; Ин-т археологии АН УССР. – Киев, 1991. – 20 с.
  8. Культ каменных сякер на Беларусі // Старонкі гісторыі Беларусі. Мінск, Навука і тэхніка, 1992. С. 7-12.
  9. Самае найстаражытнае. Мастацкае аздабленьне на касьцяных вырабах эпохі каменя // Мастацтва, №5, 1993. С.68-71.
  10. Іоў А., Крывальцэвіч М., Кудрашоў В. Некаторыя вынікі археолага-тапаграфічных даследаванняў ва ўр. Курапаты // Час, помнікі, людзі. Памяці рэпрасаваных археолагаў. Тэз. дакл. Міжнародн. Канф. Мінск, 27-30 кастрычніка 1993 г. Мінск.,1993. С. 53-56.
  11. Археалогія і нумізматыка Беларусі: Энцыклапедыя. – Мінск,1993. – 702 c.Артыкулы: Азярное – С. 29-30; Бронзавы век (сумесна з М.М.Чарняўскім) – С. 96-97; Буразь – С. 105-106; Гарадоцка-здоўбіцкая культура. – С. 163; Стжыжоўская культура. – С. 593; Сякера (сумесна з Г.М.Сагановічам). – С. 598; Тшцінецкая культура. – С. 619-620; Шнуравой керамікі культура. – С. 658-659; Шнуравой керамікі Палесся культура. — С. 659; Энеаліт. – С. 665-666; Старыя Юрковічы. – С. 588.
  12. Пазняк З., Шмыгалёў Я., Крывальцэвіч М., Іоў А. Курапаты. Менск – Ню Ёрк, Беларускі Інстытут навукі й мастацтва,1993.
  13. Новыя помнікі бронзавага веку ў нізоўях Убарці // Весці Акадэміі Навук. Сер. Грамад. Навук. №1,1994. С.120-121.
  14. Керамика Припятского Полесья в ранний период бронзового века // Gyvenviečių ir keramikos raida baltų źemėse. Vilnius, Savastis, 1994. C.122-132.
  15. Кудряшов В.Е., Кривальцевич Н.Н. Озерное 1 – новый памятник кудлаевской культуры эпохи мезолита в Белорусском Полесье // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 5, 1994. Мінск, Інстытут гісторыі. С. 87-102.
  16. Кераміка эпохі бронзы з паселішча Бухліцкі Хутар-1 на Гарыні / М.М. Крывальцэвич // Гістарычна-археалагічны зборнік / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 1994. – № 5. – С. 113–129.
  17. Помнікі бронзавага веку ў нізоўях Убарці // Археалогія і старажытная гісторыя Магілёўшчыны і сумежных тэрыторый (Матэрыялы канферэнцыі 22 красавіка 1993 г.). Магілёў, Магілёўскі краязнаўчы музей,1994. С. 71-78.
  18. Пазняк З., Шмыгалёў Я., Крывальцэвіч М., Іоў А.В. Курапаты: Артыкулы, навуковая справаздача, фотаздымкі. Менск: «Тэхналогія», 1994. Помнікі тшцінецкага часу на поўдні Беларусі // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 6, 1995.Мінск, Інстытут гісторыі. С. 3-32.
  19. Археалагічныя даследванні ў басейне ракі Вольсы // Гістарычныя лёсы Верхняга Падняпроўя. Ч.1. Магілёў, Магілёўскі краязнаўчы музей, 1995. С.65-73.
  20. Рэц.: Sherratt A. What would a Bronze Age world system look like.— Journal of European Archaeology. 1993. Vol. 1.2. P.1-57 // Беларускі гістарычны агляд. Т.2, сш.1. 1995. С.95-100.
  21. Крывальцэвіч М.М., Бычкоў М.У. Прыбарскія курганныя могільнікі эпохі бронзы // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 9, 1996. Мінск, Інстытут гісторыі. С. 61-76.
  22. Grave of the Middle Dnipier Culture from Prorva Site 1 (Gomel Region, Bialorus) // Baltic–Pontic Studies. – 1996. – Vol. 4 : Eastern Exodus of the Globular Amphora Рeople : 2950–2350 BC. – P. 98–102.
  23. Гісторыя Беларусі. Праграма для ўсіх спецыяльнасцяў тэатральнага, мастацкага і факультэта дызайну. Мінск, Беларуская Акадэмія Мастацтваў, 1996.
  24. Рэц.: Kadrov Slawomir. Gospodarka i społeczenstwo. Wczesny okres epoki brazų w Małopolsce. Kraków,1995. 167 s. // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 9, 1996. Мінск, Інстытут гісторыі. С. 153-156.
  25. Касцяныя и рагавыя вырабы каменнага веку з возера Вячэра / М.М. Крывальцэвіч // З глыбі вякоў : наш край : гiсторыка- культуралагiчны зборнiк / рэд. А.В. Краўцэвіч. – Мінск, 1996. – Вып. 1. – С. 147–168.
  26. Ветры гісторыі над Любаншчынай (С.21-27). У час першых княжэнняў (С.30-32). Баронячы волю і годнасць (С.38-42). Царкоўны звон над краем (С. 66-69) // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Любанскага раёна .– Мінск, 1996.
  27. Z badań nad kultura trzciniecka na Polesiu Białoruskim w dorzeczu Prypeci // Folia Praehistorica Posnaniensia. T. VIII. 1997. S.69-97.
  28. Каменны і бронзавы вякі. Жалезны век. Археалагічныя помнікі ІХ – ХІІІ ст. // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Акцябрскага раёна .– Мінск, 1997. – С. 26-32.
  29. Рэц.: Nomadism and pastoralism in the circle of Baltic-Pontic early arrarian cultures: 5000-1650 BC.—Baltic-Pontic Studies, vol.2, 1994. Poznan. 245 s. // Гістарычна-археалагічны зборнік, №13, 1998. Мінск, Інстытут гісторыі. С. 184-187.
  30. Старажытнасці эпохі бронзы на Бабруйшчыне // Старажытнасці Бабруйшчыны, Бабруйск, Бабруйскі краязнаўчы музей, 1998. С. 58-62. Курапаты як помнік гісторыі і аб’ект палітыкі // Палітычныя рэпрэсіі на Беларусі ў ХХ стагоддзі. Матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі. Мінск, 27-28 лютага 1998). Мінск, 1998. С. 247-253.
  31. Ідэнтыфікацыя паўднёвабеларускага “Тшцінца” / М. Крывальцэвич //“Trzciniec” – system kulturowy czy interkulturowy process? / red. A. Kośko, J. Czebreszuk. – Poznań, 1998. – S..17-31
  32. Да праблемы ўзнікнення “Тшцінца” на поўдні Беларусі / М. Крывальцэвич // “Trzciniec” – system kulturowy czy interkulturowy process? / red. A. Kośko, J. Czebreszuk. – Poznań, 1998. – S. 345–353.
  33. The Problems of Identification of “Trzcinec” in Prypets Basin // Baltic-Pontic Studies. – 1998. – Vol. 6. : The Trczinec Area of the Early Bronze Age Civilazation : 1950–1200 BC. – P. 103–114.
  34. Археалёгія і палітыка // Шуфляда : часопіс найноўшай гісторыі. – 1999. – № 1. – С. 33–55.
  35. Рэферат: Археалогія Беларусі: У 4 т. Т.1. Каменны і бронзавы вякі. Мінск, Беларуская навука, 1997. – 424 с. // Беларусістыка. Рэфератыўны зборнік . № 30. Гуманітарныя і сацыяльныя навукі. Мінск, 1999. С.160-161
  36. Іоў А.В., Крывальцэвіч М.М. Новыя паселішчы неалітычнага перыяду і эпохі бронзы ў нізоўях ракі Стыр // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 14, 1999. С.54-60.
  37. Матэрыялы неаліту і бронзавага веку з Беларусі ў фондах Варшаўскага археалагічнага музея // Гістарычна-археалагічны зборнік / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 1999. – № 14. – С. 68–82.
  38. Уладзіміру Фёдаравічу Ісаенку – 70 год // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 14, 1999. С. 179-180.
  39. Старажытнасці каменнага і бронзавага вякоў на тэрыторыі Глускага раёна // Глуская зямля: дыялог з гісторыяй. Мазыр. 1999. С. 23 – 31.
  40. Radiocarbon Dating of the Middle Dnieper Culture from Belarus / M. Kryvaltsevich, N. Kovalukch // Baltic-Pontic Studies. – 1999. –Vol. 7. : The Foundations of Radiocarbon Chronology of Cultures between the Vistula and Dnipier : 3150–1850 BC. – P. 151–162.
  41. Kryvaltsevich M., Kalechyts A. Some «A-horizon» components of the Early Corded Ware Culture in Western Belarus // Lietuvos Archeologija. № 19: 2000, 167-174.
  42. Крывальцэвіч М.М. Каменны і бронзавы век // Тураўшчына: мінулае, сучаснасць, будучыня. Вып.1. Тураў-Мінск, 2000, 39-40.
  43. Крывальцэвіч М.М. Старажытнейшыя пахавальныя звычаі на Рагачоўшчыне // Старажытнасці Рагачоўшчыны. Матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі. Мінск-Рагачоў. 2000. С. 27 – 34.
  44. Крывальцэвіч М. Агляд: Jones, Siân. The Archaeology of Ethnicity. Constructing Identities in the Past and Present. Routledge, London and New York, 1997. 180 // Беларускі гістарычны агляд. Том.7, сшытак 1, чэрвень 2000. С. 236-246.
  45. Крывальцэвіч М. Рагачоўскі мікрарэгіён – унікальны археалагічны комплекс // Каштоўнасці мінуўшчыны – 4: Помнікі археалогіі: праблемы аховы і вывучэння: Матэрыялы канферэнцыі. Мінск, 23 лістапада 2000 г. – Мінск, Лекцыя, 2001. С. 84-88.
  46. Cупольнасці Беларускага Палесся і лесестэпаў-стэпаў у эпоху бронзы : праблемы культурных сувязяў // Od neolityzacji do początków epoki brązu : przemiany kulturowe w międzyrzeczu Odry i Dniepru między VI i II tys. przed Chr. / red. J. Czebreszuk, M. Kryvaltsevič, P. Makarowicz. – Poznań, 2001. – T. 2. – S. 315–326.
  47. “Шнуравы гарызонт” на Беларусі : праблемы ідэнтыфікацыі і генезіса // Od neolityzacji do początków epoki brązy. Przemiany kulturowe w międzyrzeczu Odry i Dniepru między VI i II tys. przed Chr. Archaeologia Bimaris. / red. J. Czebreszuk, M. Kryvaltsevič, P. Makarowicz . – Poznań, 2001. – T. 2. – S. 259–275.
  48. Крывальцэвіч М.М., Лебедзь В.А. Бронзавая сякера з сярэдзіннымі крылкамі з Пінска // Матэрыялы па археалогіі Беларусі (Да 70-годдзя з дня нараджэння П.Ф.Лысенкі). — № 3. Мінск, 2001. С. 246 – 250.
  49. Czebreszuk J., Kryvalcevič N. The North-Eastern Limit of the Impact of Bell Beakers Idea // Abstracts Book: The Northeast Frontier of Bell Beakers. 26-29 May 2002, Poznan, Poland. Poznan, 2002. P. 6-7 (0,1 а.а.)
  50. Симакова Г.И., Кривальцэвич Н.Н. Палеогеография древних поселений Белорусского Поднепровья // Материалы Третьего Всероссийского совещания по изучению четвертичного периода. 2-8 сентября 2002 г. Смоленск. Т.2. Смоленск, 2002. С.65-66.
  51. Адкрыццё Курапатаў // Курапаты. Мінск, 2002.
  52. Czebreszuk J., Krywaltsewitsch M. Der Dolch aus Mesha, Nördliches Weissrussland: Glockenbechereinflüsse in Osteuropa. – Archäologisches Korrespondenzblatt. Heft 1, No 33, 2003.Mainz. Verlag Des Römisch-Germanischen Zentralmuseums. S. 51-56.
  53. Czebreszuk J., Kryvaltsevich M. The North-Eastern Border of Influence of Bell Beakers Idea // The Northeast Frontier of Bell Beakers: Proceedings of the symposium held at the Adam Mickiewicz University, Poznan (Poland), May 26-29 2002 (edited by Janusz Czebreszuk and Marzena Szmyt). BAR International Series 1155. Oxford, 2003. P.107-116.
  54. Кераміка “шнуравога” і “тшцінецкага” гарызонтаў паселішча Камень–2 (Заходнее Палессе) / М. Крывальцэвіч, У. Ісаенка, С. Майсеня // Гістарычна-археалагічны зборнік / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 2003. – № 18. – С. 69–91.
  55. Даследаванне помнікаў неаліту і эпохі бронзы на Палессі // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 18, 2003. С.259-260.
  56. Рэцэнзія: Archäologisches Wörterbuch: Deutsch – Russisch – Ukrainisch – Weißrussisch — Englisch / Renate Rolle; Petro Toločko in Zusammenarbeit mit Nadežda Gavriljuk und Nina Schlieper-Andraschko. — Hamburg: Lit, 1998 // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 18, 2003. С. 292-293.
  57. Агляд: Навуковая канферэнцыя «Чалавек і акаляючае навакольнае асяроддзе ў эпоху бронзы і эпоху ранняга жалеза ў паўднёва-усходніх раёнах Прыбалтыкі, у аспекце міждысцыплінарных даследаванняў і праблематыкі аховы помнікаў». Ольштын (Польшча), 4-6 кастрычніка 2000 г. // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 18, 2003. С. 294-295.
  58. Крывальцэвіч М., Варатнікова А. Архетыпы гравіраваных выяў і арнаментальнага аздаблення на касцяных вырабах каменнага веку // Спадчына, 2003, № 6 (154). С.5-8.
  59. К проблеме культурного взаимодействия населения культуры со шнуровой керамикой Верхнего Поднепровья и Восточной Прибалтики / Н.Н. Кривальцевич // Древности Подвинья : исторический аспект : по материалам круглого стола, посвященного памяти А.М. Микляева, Санкт-Петербург, 6–8 октября 2003 г. / редкол.: Т.В. Вилинбахов [и др.]. – СПб., 2003. – С. 112–118.
  60. Kryval’cevič M., Simakova G. Mikroregion jeziora Večera (Białoruskie Przedpolesie): główne etapy adaptacji i wykorzystania w epoce brązu na podstawie danych archeologicznych i palinologicznych // Pruthenia Antiqua. Vol. I. Olsztyn, 2004. S.91-101.
  61. Курган сярэднедняпроўскай культуры на возеры Камарын каля Рагачова / М.М. Крывальцэвич // Гістарычна-археалагічны зборнік / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 2004. – № 19. – С. 34–57.
  62. Кривальцевич Н.Н., Симакова Г.И. Микрорегион озера Вечера (Предполесье Беларуси): основные этапы освоения и использования (по археологическим и пыльцевым данным) // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 19, 2004. С. 34-57.
  63. Новыя даныя па храналогіі сярэднедняпроўскай культуры // Славянский мир Полесья в древности и средневековье. Материалы международной научной конференции. 19-20 октября 2004 г. Гомель, 2004. С.98-102.
  64. Гаспадарчая дзейнасць насельніцтва сярэднедняпроўскай культуры (мікрарэгіянальны аспект) // Nomadyzm a pastoralizm w międzyrzeczu Wisły I Dniepru (neolit, eneolit, epoka brązu). A.Kośko, M.Szmyt (red.). Poznań, 2004. S. 145-163.
  65. Беларускае Палессе ў перыяд пераходу ад неаліту да эпохі бронзы : праблемы і перспектывы археалагічнага вывучэння / М.М. Крывальцэвич // Wspólnota dziedzictwa kulturowego ziem Białorusi i Polski / red. A. Kośko. – Warszawa, 2004. – S. 137–162.
  66. Бронзавы век // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18. Кн. 2: Рэспубліка Беларусь. Мінск, 2004. С. 145-146.
  67. Крывальцэвіч М., Кошман В. Раскопкі дрыгавіцкага кургана каля вёскі Бацэвічы Клічаўскага раёна // Беларускі гістарычны часопіс, 2005, № 1 (66). С.31, 32, 33-36.
  68. Першыя земляробы Палесся // Тураўшчына. Мінулае, сучаснасць, будучыня. Выпуск. 4. Тураў-Мінск. 2005. С. 108-111.
  69. Вынікі палявых археалагічных даследаванняў за 2004 год // Беларускі гістарычны часопіс. № 5. 2005. С. 73-74.
  70. Население Беларуси в бронзовом веке (На пороге новой эпохи). Культуры шнуровой керамики. Формирование и развитие сообществ раннего бронзового века. Археологические культуры на территории Западного Полесья, Белорусского Понеманья. Сообщества среднего и позднего периодов бронзового века // http://www.belarus.by/ru/belarus/history/1/2/
  71. Перспектывы развіцця эксперыментальнай археалогіі ў Беларусі // Беларускі гістарычны часопіс, № 8, 2005. С. 16-22.
  72. Многоваликовая керамика на территории Беларуси // На пошану Софіï Станіславівни Березанськоï. Збірка наукових праць. Киïв: Шлях, 2005. С.149-156.
  73. Крывальцэвіч М., Лакіза В., Макаровіч П. Элементы культуры звонападобных кубкаў і “заходняга Тшцінца” ў структурах тшцінецкага культурнага кола тэрыторыі Беларусі // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 20. Мінск, 2005. С. 27 – 39.
  74. Langer J., Pietrzak S., Adamska M., Krywalcewicz M., Zajkowski E. Badania fizikochemiczne pozostalosci organicznych z epoki brazu z terenu Bialorusi // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 20. Мінск, 2005. С. 45 — 53.
  75. Адкрыццё новых археалагічных помнікаў неаліту і эпохі бронзы на Лоеўшчыне // Гісторыя Лоеўскай зямлі. Факты. Каментарыі : матэрыялы міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі, прысвечанай 500-годдзю ўтварэння г.п. Лоеў, Лоеў, 20 кастрычніка 2005 г. / Гомельскі дзярж. ун-т імя Ф. Скарыны ; рэдкал.: С.А. Чаропка (адк. рэд.) [і інш.]. – Гомель, 2006. – С. 5–7.
  76. The Structures with Traditions of Corded Ware Culture on the Territory of Southern Belarus: the Results and New Aspects of the Research // European Association of Archaeologists. 12th Annual Meeting. Cracow, Poland. 19 – 24 September 2006. Abstracts Book. Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences. Kraków, 2006. P. 313.
  77. Новыя знаходкі металічных сякер эпохі бронзы // Археалагічны зборнік. Вып. 1/ Нац. Музей гісторыі і культуры Беларусі; уклад. М.А.Плавінскі, В.М.Сідаровіч. – Мінск: Юніпак, 2006. С. 11 – 17.
  78. Страліцкія “лунулы” // Археалагічны зборнік. Вып. 1/ Нац. Музей гісторыі і культуры Беларусі; уклад. М.А.Плавінскі, В.М.Сідаровіч. – Мінск: Юніпак, 2006. С. 22 – 34.
  79. “Мокрая археалогія” каменнага, бронзавага і ранняга жалезнага вякоў // Археалагічны зборнік. Вып. 1/ Нац. Музей гісторыі і культуры Беларусі; уклад. М.А.Плавінскі, В.М.Сідаровіч. – Мінск: Юніпак, 2006. С. 105 – 107.
  80. Праблемы перыядызацыі і храналогіі эпохі бронзы на тэрыторыі Паўднёвай Беларусі / М.М. Крывальцэвіч // Гістарычна-археалагічны зборнік / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 2006. – № 22. – С. 39–52.
  81. Інтэрпрэтацыя археалагічнай спадчыны і палітычная канфліктнасць // Интепретация культурного наследия и развитие туризма в Беларуси: Сборник научных статей /сост. С.В.Артюшевская. – Вильнюс: ЕГУ, 2006. – 112 с. С. 18 – 24.
  82. На 12 кангрэсе Асацыяцыі еўрапейскіх археолагаў (Кракаў, 19 – 24 верасня 2006 г.) // Гістарычна-археалагічны зборнік. № 22. 2006.
  83. З даследаванняў “Тшцінца” ў Заходнім Палессі Беларусі / М.М. Крывальцэвіч, А.Г. Калечыц // Zmierzch kompleksu trzcinecko-komarowskiego. Kształtowanie się nowej rzeczywistości kulturowej w środkowej I młodszej epoce brązu / In-t Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie ; рod. red. H. Taras. – Lublin, 2006. – S. 202–207.
  84. З даследаванняў позняга перыяду эпохі бронзы на поўдні Беларусі / М.М. Крывальцэвіч // Zmierzch kompleksu trzcinecko-komarowskiego. Kształtowanie się nowej rzeczywistości kulturowej w środkowej I młodszej epoce brązu / In-t Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie ; рod. red. H. Taras. – Lublin, 2006. – S. 123 – 131.
  85. Kryvaltsevich M., Simakova G., Razlutskaya A. The Emergence of Early Agriculture and Stock Raising on the Territory of Belarus: Several Issues and Research Aspects // Eurasian Perspectives on Environmental Archaeology. Annual Conference of the Association for Environmental Archaeology (AEA). September 12-15, 2007, Poznan, Poland. Poznan. 2007. P. 89 – 92.
  86. Кривальцевич Н.Н., Бахарев В.А. Палеоэкологический мониторинг последствий активной эксплуатации человеком зооты наземных и околоводных экосистем // Экологические проблемы западного региона Беларуси. Сборник научных статей под общей редакцией профессора Е.П.Кремлева. Гродно. Гродненский государственный университет. 2007. С. 187 – 191.
  87. Украінскія піраміды // Наша ніва, № 9 (511), 16 сакавіка 2007.
  88. Басьнійскія піраміды // Наша ніва, № 20 (522), 1 чэрвеня 2007.
  89. Пошукі Адольфа Янушкевіча // Наша ніва, № 24 (526), 29 чэрвеня 2007.
  90. Расстраляная археалёгія // Наша ніва, № 30, 16 жніўня 2007.
  91. Некралог па В.Абухоўскаму // Наша ніва, кастрычнік 2007.
  92. The Early Metal on the Territory of Belarus: Periods, Ways of Supply, Cultural and Social Implications” //http://www.iianthropology.org/eaazadar2007.html
  93. Адкрыццё новых помнікаў ІІІ – ІІ тысячагоддзяў да н.э. ва Усходнім Палессі // Гістарычна-археалагічны зборнік, № 23, 2007. С. 198 – 200.
  94. Кривальцевич Н.Н., Разлуцкая А.А., Бахарев В.А. Некоторые результаты археозоологических исследований на неолитическом поселении Кузьмичи 1 (Предполесье Беларуси) // Человек, адаптация, культура. Москва, 2008. Издательство РАН. С. 147 – 161.
  95. Гравіраваныя выявы і арнаментальнае аздабленне на касцяных вырабах з возера Вячэра / М. Крывальцэвіч // Na pograniczu światów : studia z pradziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko w 60 rocznicę urodzin / red. J. Bednarczyk [i inn.]. – Poznań, 2008. – S. 265–276.
  96. Перыядызацыя і храналогія эпохі бронзы на тэрыторыі Паўднёвай Беларусі: праблемы, вынікі і перспектывы // Opera ex aere. Studia z epoki brązu I wczesnej epoki żelaza dedykowane profesorowi Janowi Dąbrowskiemu przez przyjaciół, uczniów z jkazji siedemdziesięolecia urodzin / Redakcja Małgorzata Mogielnicka-Urban / Instytut Archeologii i Etnjlogii Polskiej Akademii Nauk. Warszawa. 2008. S. 43–54.
  97. Першабытнае грамадства. С. 20–21. Карта: На пераломе эпох: ад позняга неаліту да пачатковага перыяду бронзавага веку. С. 28–29. Карта: Супольнасці ранняга і позняга перыядаў эпохі бронзы. С. 30–31 // Вялікі гістарычны атлас Беларусі ў 3-х тамах. Вялікі гістарычны атлас Беларусі. Т.1. Мінск: Белкартаграфія, 2009.
  98. Некаторыя вынікі палявых археалагічных даследаванняў на тэрыторыі Усходняга Палесся і Цэнтральнай Беларусі ў 2007 г. // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. Археалагічныя даследаванні на Беларусі ў 2007 годзе. – Мінск : ДНУ “Інстытут гісторыі НАН Беларусі”, 2009. – Вып. 17. – 282 с. – С. 137 – 142.
  99. Археалогія Беларусі: энцыклапедыя. У 2 т. А – К /рэдкал.: Т.У.Бялова (гал. рэд) і і інш. – Мінск: Беларус. Энцыкл. Імя П.Броўкі, 2009. – 496 с. Артыкулы: Абакумы (сумесна з А.А.Макушнікавым) С.10 – 11; Азярное. С. 24 – 25; Археалогія. С. 48 – 50; “Археологиа бімарис” (“Archaeologia bimaris”). C. 54; Арцёменка І.І. (сумесна з Г.В.Штыхавым) С. 55 – 56; “Балтик – понтик стадис» («Baltic-Pontic Studies”). С. 84 – 85; Бацэвічы. С. 92; Бронзавы век. С. 117 – 121; Гарадоцка – здоўбіцкая культура. С. 230 – 321; Камарын (сумесна з І.М.Язэпенкам, А.А.Разлуцкай). С. 400 – 403; Кузьмічы. С. 479 – 481.
  100. The Territory of Belarus in the System of Communication Routes of 3000 – Early 2000 BC / М. Kryvaltsevich // Baltic-Pontic Studies. – Poznań, 2009. – Vol. 14 : Routes between the Seas : Baltic-Bug-Boh-Pont from the 3rd to the middle of the 1st millenium BC. – P. 439–461.
  101. Сацыяльная структура супольнасьцяў 3–2 тысячагодзьдзяў да н.э. на тэрыторыі Беларусі. Праблемы і пэрспэктывы рэканструкцыі // Сонца тваё не закоціцца, і месяц твой не схаваецца. Зборнік артыкулаў па беларусістыцы і багаслоўі ў гонар 80-годзьдзя з дня нараджэньня і 50-годзьдзя сьвятарства айца Аляксандра Надсана. Пад рэдакцыяй Ірыны Дубянецкай, Арнольда Макміліна, Генадзя Сагановіча. Менск, Тэхналогія, 2009. С. 137-147.
  102. Проблемы и перспективы музеефикации археологического наследия в Беларуси // Исторические экспозиции ригиональных музеев в постсоциалистический период. – Отв. Ред. И.В.Чувилова. – СПб.: Алетейя, 2009.
  103. Даследчык палескіх старажытнасцей (да 80-годдзя з дня нараджэння У.Ф.Ісаенкі) // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. Вып. 18. Даследаванні каменнага і бронзавага вякоў. Да юбілеяў У.Ф.Ісаенкі і М.М.Чарняўскага. Мінск, Беларуская навука. 2010. С. 6 – 11.
  104. Крывальцэвіч, М.М. Старыя Юрковічы-1 – культурна-храналагічныя аспекты “шнуравога” комплексу / М.М. Крывальцэвіч // Матэрыялы па археалогіі Беларусі / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск, 2010. – Вып. 18. – С. 219–242.
  105. In memoriam. Уладзімір Ісаенка (15.12.1928–30.06.2010) // Беларускі гістарычны агляд. Том 17. Сшыткі 1–2 (32–33) Снежань 2010. С. 441–450.
  106. Верхнее Поднепровье в системе коммуникационных путей ІІІ – начала ІІ тыс. до н.э. // Романовские чтения – 7: Сборник статей Международной научной конференции / под общ. Редакцией А.А.Воробьева. – Могилев: УО «МГУ им. А.А.Кулешова», 2011. – С. 31–33.
  107. Археалогія Беларусі: энцыклапедыя. У 2 т. Т.2. Л–Я / рэдкал.: Т.У.Бялова (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Беларус. Энцыкл.імя П.Броўкі, 2011. – 464 с.Артыкулы: Лейкападобных кубкаў культура. С. 11; Ліпляны (сумесна з В.С.Вяргей). С. 17-18; Любань. С. 35; Мохаў (сумесна з А.А.Егарэйчанкам, А.А.Макушнікавым). С. 98–101; Метады прыродазнаўчых навук у археалогіі. С. 70–71; Мяцявічы. С. 113–114; Паверхневыя зборы. С. 150; Пальштаб. С. 168; Проба. С. 223; Прорва (сумесна з І.М.Язэпенкам). С. 223–225; Прыбар. С. 229–230; Сосніцкая культура. С. 310; Старыя Юрковічы. С. 319–320; Статыстычныя метады ў археалогіі. С. 320; Стшыжоўская культура. С. 330–331; Сякера (сумесна з М.А.Плавінскім). С.337–338; Сярэднедняпроўская культура. С.340–342; Торцін. С.349; Трох вякоў сістэма. С.352–353; Тшцінецкае культурнае кола. С. 358–360; Узляжжа. С. 365; Флатацыя. С. 376; Шматвалікавай керамікі культура. С.425–426; Шнуравой керамікі культура. С. 427–429; Эксперыментальная археалогія. С. 436–437; Энеаліт. С. 438; Этнаархеалогія. С. 440.
  108. Пахаванні сярэдзіны ІІІ – пачатку ІІ тысячагоддзяў да н.э. на тэрыторыі Верхняга Падняпроўя: некаторыя вынікі структурных даследаванняў/ М.Крывальцэвіч // Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e. / Pod redakcją Hanny Kowalewskiej-Marszałek i Piotra Włodarczaka. – Kraków, Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 2011. – S. 293–308. – 1,7 др.а.
  109. Новыя вынікі даследавання позняга неаліту – пачатку эпохі бронзы ў Заходнім Палессі // Na rubieży kultur: Badania nad okresem neolitu i wczesną epoką brązu / pod red. U. Stankiewicz i A.Wawrusiewicza. – Białystok: Instytucja kultury woj. Podlaskiego, 2011. – S. 207–217.
  110. Kośko A., Libera J., Kłoczko W., Krywalcewicz M. Atlas insygniów litycznych. Koncepcja projektu ewidencji kamiennych i krzemiennych przedmiotów prestiźowch na obszarze Bałtycko-Pontyjskiego międzymorza // Na rubieźy kultur. Badania nad okresem neolitu i wczesną epoką brązu. – Pod redakcją Urszuli Stakiewicz i Adama Wawrusiewicza. – MPB Instytucja kutury województwa Podlaskiego. Białystok, 2011. S. 393–399.
  111. Особенности культурного развития сообществ южной Беларуси в ІІІ – ІІ тыс. до н.э. // Основные итоги археологических исследований на территории Беларуси в 2006–2010 годах. – Минск, 2011. – С. 43–53.
  112. Территория Беларуси в системе коммуникационных путей: ІІІ – начала ІІ тысячелетий до н.э. / Н. Кривальцевич // Archaeologia Bimaris. Dyskusje / Wydawnictwo Poznańskie. – Poznań, 2011. – Т. 4: Między Bałtykiem a Morzem Czarnym. Szlaki międzymorza IV – I tys. Przed Chr. / Pod red. M. Ignaczaka, A. Kośko, M. Szmyt. – С. 421–440.
  113. Kryvaltsevich M., Kryvaltsevich R. Mnemonische Objekte in der Begrabungspraktika im III. – Anfang des II. Jhtsd. v. Chr. In Südostbelarus // Miejsca pamięci. Pradzieje, średniowiecze i współczesność. – Biskupin 04 – 06. 07. 2012. – Streszczenia. – Red. Piotrowski W., Gediga B., Grossman A. – Muzeum Archeologiczne w Biskupinie. Biskupin, 2012. S. 69–74.
  114. Некаторыя археалагічныя адкрыцці 2010 года ў Гомельскім Палессі // Матэрыялы па археалогіі Беларусі. – Вып. 23. – Мн., 2012. С. 226–229.
  115. Czebreszuk, J. Miedziana siekiera z miejscowości Azierszczyna, rejon Rieczyca, obwód Homel, na Białorusi. Z badań nad początkami metalurgii nad górnym Dnieprem / J. Czebreszuk, М. Kryvalcevič // Fontes Archaeologici Posnanienses. – 2012. – Vol. 48. – S. 221–236.
  116. Бронзовый прорезной наконечник копья из Брестского Побужья / Н.Н. Кривальцевич // Донецький археологічний збірник. – 2012. – №16. – С. 152–157.
  117. Новыя знаходкі металічных сякер бронзавага веку на Гомельскім Палессі / М.М. Крывальцэвіч // Археологические исследования в Еврорегионе “Днепр” в 2012 году: международный сборник научных статей. – Гомель: ГГУ им. Ф.Скорины, 2013. – С. 38 – 45.
  118. Драўляныя збудаванні ў пахавальных комплексах сярэднедняпроўскай культуры / М. Крывальцэвіч // Супольнасці каменнага і бронзавага вякоў міжрэчча Віслы і Дняпра. Міжнародная навуковая канферэнцыя, прысвечаная 75-годдзю Міхала Чарняўскага: Тэзісы дакладаў, Мінск, 5–7 сакавіка. 2013 г. / Тэхналогія. – Мінск, 2013. – С. 42.
  119. Кераміка бабінскага тыпу ва Ўсходнім Палессі / М. Крывальцэвіч // “Obszar zlewni Bałtyku jako strefa recepcji tradycji Pontyjskich kultur “wczesnobrązowych”: III – 1 połowa II tys. BC: Streszczenia referatów, Poznan – Obrzycko, 1 – 5 paźdiernika 2013 r. / Instytut Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Posnaniu, Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych Polskiej Akademii Nauk – Obrzycko, 2013. – S. 33 – 34.

Бібліяграфія:

  1. Квіткевіч, С. Позірк у мінулае праз газавую трубу/ С. Квіткевіч // Голас Любаншчыны. – 2004. – 25 жн.
  2. Крывальцэвіч Мікалай Мікалаевіч//Археологія Беларусі:энцыклапедыя:у 2т. Т.1.—Мн.,2009.—С.471.
  3. Крывальцэвіч Мікалай Мікалаевіч//Археологія і нумізматыка Беларусі:энцыклапедыя.—Мн.,1993.—С.344.
  4. Крывальцэвіч Мікалай Мікалаевіч// Энцыклапедыя гісторыі Беларусі:у 6т. Т.4.—Мн.,1997.—С.268.
  5. Талочка,М. Бронзавы век Міколы Крывальцэвіча/М.Талочка//Мы—беларусы.—Мн.,2003.—С.208.
  6. Уласная інфармацыя – аўтабіяграфія М.М. Крывальцэвіча